Geschiedenis van Zweinstein
Zweinstein is meer dan duizend jaar geleden gesticht door de grootste tovenaars van die tijd: Goderic Griffoendor, Helga Huffelpuf, Rowena Ravenklauw en Zalazar Zwadderich. Door de heksenjachten in die tijd werden de vier stichters ertoe gedwongen het kasteel onzichtbaar te maken voor Dreuzels. Na enkele jaren ontstond er onenigheid tussen Zwadderich en de andere drie stichters. Zwadderich was namelijk van mening dat alleen leerlingen uit zuiver magische families mochten worden toegelaten. Zwadderich verliet de school maar bouwde voor zijn vertrek nog een geheime kamer. Hij verzegelde deze kamer zo, dat alleen zijn ware erfgenaam deze zou kunnen openen, namelijk met behulp van Sisselspraak (een zeldzaam magisch talent). Deze erfgenaam zou dan het monster in de Geheime Kamer (een Basilisk) kunnen gebruiken om alle niet zuiver-magische leerlingen te doden. Gedurende lange tijd werd de Geheime Kamer slechts een legende geacht; in het boek Harry Potter en de Geheime Kamer bleek niets minder waar. Inmiddels is de basilisk echter om het leven gebracht.

De Sorteerhoed
Zweinstein heeft een schoollied. Iedereen mag het lied op zijn eigen melodie en tempo zingen. Het schoolhoofd laat met behulp van zijn Toverstok de tekst zien.
In de verlengde versie van de film Harry Potter en de Vuurbeker wordt het lied gezongen (dit is een van de delen die niet uit het boek afkomstig zijn).
Ook zingt de Sorteerhoed elk jaar een ander lied. Ron denkt dat de Hoed het hele jaar door een lied bedenkt om op de eerste schooldag te zingen. Harry heeft pas in het vierde boek door dat het elke keer een ander lied is doordat hij in het tweede en derde jaar niet bij de sorteerceremonie was.

Afdelingen van Zweinstein

De vier stichters van Zweinstein vonden ieder bepaalde karaktereigenschappen erg belangrijk. Ze verdeelden de leerlingen in vier groepen en gaven ieder aan één van die groepen les.

  • Griffoendor koos zeer moedige leerlingen uit.
  • Ravenklauw koos zeer intelligente leerlingen uit.
  • Zwadderich koos zeer ambitieuze of sluwe leerlingen van enkel zuiver bloed uit.
  • Huffelpuf koos de vlijtigste leerlingen uit en gaf bovendien les aan leerlingen die niet door de andere drie stichters werden uitgekozen.

De scheiding in vier afdelingen bestaat tot op de dag van vandaag. De vier stichters hebben een hoed op magische wijze intelligentie geschonken, zodat deze de taak om alle nieuwe leerlingen over de vier afdelingen te verdelen over kon nemen. De hoed wordt dan ook de Sorteerhoed genoemd. Opmerkelijk is overigens, dat de hoed zelf liever een vereniging van de afdelingen zou zien. Hij is bang dat de vierdeling Zweinstein niet ten goede komt, zeker niet als er ook nog eens vijanden  búíten Zweinstein zijn.

De verschillende afdelingen hebben elk een eigen leerlingenkamer en slaapzalen. Verder kent Zweinstein een puntensysteem: triomfen leveren afdelingspunten op; overtredingen zorgen voor puntenaftrek. De afdeling met de meeste punten wint aan het einde van elk schooljaar de afdelingsbeker.

(Afdeling)                          Griffoendor                                      Zwadderich                                            Huffelpuf                                         Ravenklauw
(Bekend om..)                 
Dapperheid,                                     Sluw & Doorzettend                               Harde, Trouwe en                         Heel erg slim, grote dosis
                                            Ridderlijkheid, Durf & Moed                                                                             Geduldige werkers                       gezond verstand
(Oprichter)                      
Goderic Griffoendor                         Zalazar Zwadderich                               Helga Huffelpuf                             Rowena Ravenklauw
(Afdelingskleuren)        
Rood en Geel                                   Groen en Zilver                                       Geel en Zwart                                Blauw en Brons
(Afdelingswapen-Dier)
  Leeuw                                                Slang                                                        Das                                                 Adelaar
(Afdelingsgeest)             Heer Hendrik van Mallekont          De Bloederige Baron                             De Dikke Monnik                          De Grijze Dame
(Leerlingenkamer)
         Toren van Griffoendor, Verdp. 7     Vlakbij de kerkers, onder het meer     In de buurt van het Soutterain   Westertoren, Verdp. onbekend
(Afdelingshoofd)             Minverva Andeling                            Severus Sneep                                       Pomona Stronk                            Filius Banning